Podstawa prawna:

1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. z 2009 nr 114 poz. 946 ze zm.);
2.  Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120 poz. 526);
3. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 900).
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 czerwca 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2016 r. poz. 895);
5. Ustawa z 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1119 ze zm.);
6. Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 276 ze zm.);
7. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1939 ze zm.);
8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1449);
9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. 2022 poz.1757);
10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1280 oraz z 2022 r. poz. 1594)
11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (tekst jedn.: Dz.U. 2018 poz. 1485);
12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (tekst jedn.: Dz. U. 2019 poz. 1575);
13. Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2023/2024;
14. Statut Zespołu Wolskich Placówek Edukacji Kulturalnej w Warszawie;
15. Statut Młodzieżowego Domu Kultury wchodzącego w skład Zespołu Wolskich Placówek Edukacji Kulturalnej w Warszawie.

I. Wstęp

Program Wychowawczo-Profilaktyczny realizowany w V Ogrodzie Jordanowskim wchodzącym w skład Zespołu Wolskich Placówek Edukacji Kulturalnej w Warszawie opiera się na systemie wartości przyjętym przez Radę Pedagogiczną, Radę Rodziców i Samorząd Wychowanków ZWPEK. Treści Programu Wychowawczo-Profilaktycznego są spójne ze Statutem Zespołu Wolskich Placówek Edukacji Kulturalnej w Warszawie oraz Regulaminem Wychowanka. Istotą działań wychowawczych i profilaktycznych placówki jest współpraca całej społeczności skupionej wokół placówki. Program został dostosowany do poziomu rozwojowego wychowanków oraz zapotrzebowania i wymagań środowiska lokalnego. Ma służyć ujednoliceniu działań wychowawczych i profilaktycznych oraz pozyskaniu rodziców i innych podmiotów do współpracy w dziedzinie profilaktyki i wychowania.

Program wychowawczo-profilaktyczny skierowany jest do całej społeczności ZWPEK i realizowany przez Dyrekcję i Zespół Nauczycieli we współpracy z Rodzicami i Wychowankami.

II. Misja V Ogrodu Jordanowskiego

Placówka wychowania pozaszkolnego służy dzieciom i młodzieży w rozwijaniu twórczej wyobraźni i zaspokajaniu naturalnej potrzeby aktywności. Jej celem jest realizacja zadań edukacyjnych, wychowawczych, kulturalnych, profilaktycznych, opiekuńczych, prozdrowotnych, rekreacyjnych i sportowych, a także organizowanie czasu wolnego i wypoczynku. Wszystkie te działania zmierzają w kierunku pogłębienia i rozszerzenia wiedzy, tworzenia kreatywnej i twórczej postawy dziecka, rozwijają uzdolnienia dzieci i młodzieży, wspomagają funkcje opiekuńczo-wychowawcze i dydaktyczne szkół. V Ogród Jordanowski w działaniach edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych kieruje się zasadami:

• poszanowania godności osobistej wychowanka;
• poszanowania prywatności wychowanka;
• przyjaznej komunikacji z wychowankiem;
• wspierania kreatywnej aktywności wychowanka;
• wspierania wychowanka w działaniach innowacyjnych;
• odpowiedzialności wychowanka za swoje postępowanie;
• współodpowiedzialności nauczycieli zatrudnionych w placówce za rozwijanie możliwości psychofizycznych wychowanka;
• troskę o zdrowie wychowanka;
• kształtowania postawy moralnej wychowanka;
• kształtowania postawy obywatelskiej i patriotycznej wychowanka;
• kreatywności podejmowanych działań;
• otwartości na środowisko lokalne.

II. Sylwetka wychowanka ZWPEK

Program Profilaktyki i Wychowania w korelacji z zestawem indywidualnych programów dydaktyczno-wychowawczych nastawiony jest na kształtowanie umiejętności wychowanka potrzebnych do codziennego funkcjonowania w życiu, takich jak:

1. Dbanie o własne bezpieczeństwo i zdrowie oraz o swoje środowisko rówieśnicze, rodzinne, Ogrodowe.
2. Pilnowanie przestrzegania zasad bhp w placówce i na jej terenie.
3. Twórcze i krytyczne myślenie, wyciąganie wniosków. Dbanie i troska o sprawność fizyczną i intelektualną. Uczestniczenie w różnych formach rozwoju fizycznego.
4. Porozumiewanie się i utrzymywanie dobrych relacji interpersonalnych.
5. Umiejętność dokonywania właściwej samooceny oraz odróżniania dobra od zła, fikcji od rzeczywistości. Radzenie sobie z emocjami i stresem, sytuacjami trudnymi.
6. Kształtowanie właściwej postawy wychowanka – kultura osobista na co dzień, właściwe relacje z kolegami i środowiskiem.
7. Dążenie do samodoskonalenia się, poznawania własnych talentów, swoich mocnych i słabych stron.
8. Poznawanie i przestrzeganie norm społecznych. Prezentowanie postawy tolerancji i akceptacji drugiego człowieka.
9. Przeciwdziałanie agresji i przemocy. Reagowanie na zachowania niewłaściwe i niebezpieczne.
10. Umiejętność mądrego organizowania czasu wolnego.
11. Korzystanie z różnych źródeł wiedzy i informacji, racjonalnie wykorzystywanie narzędzi i technologii informatycznych.
12. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w placówce i poza nią, respektowanie procedur bezpieczeństwa i zasad higieny.
13. Nauka odpowiedzialności w pełnieniu określonych ról społecznych.
14. Szanowanie potrzeb innych i prezentowanie postawy chęci niesienia pomocy.
15. Posiadanie wiadomości na temat współczesnych zagrożeń społecznych i cywilizacyjnych, podejmowanie odpowiedzialnych decyzji w trosce o bezpieczeństwo własne i innych, posiadanie znajomości procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia.
16. Integracja z rówieśnikami i prawidłowa współpraca w zespole, z nauczycielami i pracownikami placówki.

III. Diagnoza środowiska V Ogrodu Jordanowskiego

Zespół Wolskich Placówek Edukacji Kulturalnej służy wychowankowi, tworząc warunki dla jego pełnego rozwoju emocjonalnego, intelektualnego, duchowego i fizycznego. Jest miejscem stawiania pytań i poszukiwania odpowiedzi – uczy analizy problemów i sposobu ich rozwiązywania. Zapewnia przyjazne i zdrowe warunki edukacji kulturalnej. Wpływ środowiska, a w szczególności środowiska szkolnego, rówieśniczego, to najważniejszy czynnik kształtujący rozwój psychiczny nastolatka. Podstawą do opracowania Programu Wychowawczo-Profilaktycznego była diagnoza środowiska V Ogrodu Jordanowskiego, prowadzona w oparciu o:

• obserwację środowiska wewnętrznego pracowni/placówki;
• rozmowy indywidualne z dziećmi, młodzieżą, rodzicami i nauczycielami;
• analizę frekwencji i rekrutacji wychowanków na poszczególnych zajęciach;
• analizę i obserwację aktywności, udziału i efektów pracy wychowanków w poszczególnych pracowniach;
• analizę dokumentów wewnętrznych (np. dzienniki) oraz rozmowy z rodzicami i nauczycielami, uwagi i pochwały dotyczące zachowania wychowanków,
• współpracę z partnerami oraz instytucjami wspierającymi pracę ZWPEK, w tym V Ogrodu Jordanowskiego i Młodzieżowego Domu Kultury.

Wychowanie to świadome oddziaływanie przez wychowawcę na wychowanka, mające na celu wytworzenie pewnej zmiany w jego osobowości. Zmiany te powinny obejmować zarówno stronę poznawczą jak i instrumentalną, a sam proces zachodzący między nimi jest uwarunkowany wieloma czynnikami. Wychowanie to zapewnianie opieki, zabiegi mające na celu ukształtowanie człowieka.

Profilaktyka to proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach

Diagnoza:

• działamy prewencyjnie poprzez organizację czasu wolnego wychowanka oraz angażowanie go do efektywnego spędzania czasu wolnego na wybranych zajęciach w VOJ
• dbamy o bhp w placówce oraz na terenie sportowo-rekreacyjnym VOJ: pogadanki na zajęciach, gry i zabawy terenowe, działania informacyjne dotyczące bezpieczeństwa w sieci (z rodzicami), pierwsza pomoc (apteczki, instrukcje, warsztaty)

Działania priorytetowe na rok szkolny: 2025/2026

• Rozpoznanie potrzeb wychowanków V Ogrodu Jordanowskiego na tle środowiska: rówieśniczego, rodzinnego, szkolnego i lokalnego.
• Wspomaganie wychowawczej roli rodziny poprzez pomoc w kształtowaniu u wychowanków stałych sprawności w czynieniu dobra, rzetelną diagnozę potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, realizację adekwatnego programy wychowawczo – profilaktycznego.
• Podejmowanie działań związanych z profilaktyką kryzysową wśród młodzieży (depresja, myśli samobójcze,…), profilaktyką przemocy rówieśniczej, zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży, wsparciem w kryzysach psychicznych, profilaktyką uzależnień.
• Edukacja prozdrowotna – kształtowanie zachowań służących zdrowiu, rozwijanie sprawności fizycznej i nawyku aktywności ruchowej.
• Podnoszenie jakości wsparcia dla dzieci i rodzin udzielanego w systemie oświaty i tworzenie konkretnych narzędzi pomocy i wsparcia wychowanka w sytuacjach dla niego trudnych.
• Tworzenie placówki bezpiecznej i wspierającej, przyjaznej dziecku i rodzinie, osadzonej w potrzebach i możliwościach środowiska lokalnego.
• Rozwijanie współpracy pomiędzy rodzicami, wychowankami, środowiskiem lokalnym, ew. szkołą, a placówką. Podejmowanie wspólnych działań sportowych, artystycznych i edukacyjnych, wychowawczych i profilaktycznych. Zachęcanie do współtworzenia wizerunku placówki.
• Rozpoznawanie potrzeb i wdrażanie działań na rzecz nowych wychowanków, doskonalenie kompetencji nauczycieli adekwatnie do zaistniałych potrzeb oraz wspieranie środowiska lokalnego – w tym szkół w organizacji zajęć edukacyjno-kulturalnych.
• Tworzenie oferty, podejmowanie działań będących alternatywą dla zachowań agresywnych, patologicznych, niewłaściwych.
• Umożliwianie i zachęcanie młodzieży, dzieci i ich rodziców oraz środowiska lokalnego do podejmowania własnych inicjatyw o charakterze profilaktycznym.
• Stworzenie oferty edukacyjnej w V Ogrodzie Jordanowskim adekwatnej do potrzeb dziecka od 3 do 19 roku życia.
• Podejmowanie działań związanych z profilaktyką kryzysową wśród młodzieży.
• Włączenie do programów dydaktyczno-wychowawczych treści dotyczących edukacji obywatelskiej, kształtowania postaw społecznych, patriotycznych i obywatelskich, odpowiedzialności za region i ojczyznę, a także dbałości o bezpieczeństwo swoje i innych.
• Wdrażanie działań podnoszących kompetencje w zakresie rozwijania samodzielności, kreatywności, umiejętności komunikacyjnych oraz radzenia sobie ze stresem, lękiem przed izolacją, osamotnieniem, odrzuceniem przez grupę.
• Wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem bezpiecznego poruszania się w sieci oraz krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie. Wykorzystywanie nowoczesnych technologii, w tym opartych na sztucznej inteligencji.

Jako informacje zwrotne na temat funkcjonowania i realizacji programu mogą służyć obserwacje takich dziedzin jak:

1. Aktywność wychowanków w różnego rodzaju imprezach/wydarzeniach na terenie placówki i poza nią: wydarzenia sportowe, rozgrywki, festyny okazjonalne.
2. Analiza trudnych przypadków i podejmowanych działań profilaktycznych w placówce i na rzecz wychowanka: współpraca ze szkołą, rodzicem, ew. PPP
3. Obserwacja zachowań w różnych sytuacjach typowych i nowych, podejmowanie działań profilaktycznych.

IV. Cele programu wychowawczo-profilaktycznego:

1. Rozwijanie zdolności i samodzielności oraz umiejętności radzenia sobie we współczesnym świecie.
2. Kreowanie bezpiecznego wizerunku placówki oraz wsparcie rozwoju wychowanków w sferze emocjonalnej, społecznej i edukacyjnej. Doskonalenie wizerunku i klimatu placówki bezpiecznej i przyjaznej dzieciom i młodzieży.
3. Bezpieczeństwo w Internecie. Odpowiedzialne korzystanie z mediów społecznościowych, kształtowanie umiejętności krytycznej analizy informacji dostępnych w sieci.
4. Rozwijanie umiejętności metodycznych nauczycieli w zakresie prawidłowego wykorzystywania nowoczesnych technologii, w szczególności opartych na sztucznej intelige oraz wsparcie edukacji informatycznej i medialnej, w szczególności kształtowanie krytycznego podejścia do treści publikowanych w Internecie i mediach społecznościowych.
5. Tworzenie warunków do indywidualnego rozwoju dziecka, zgodnie z jego możliwościami – dzieci uzdolnionych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Indywidualizacja pracy na zajęciach.
6. Rozwijanie integracji w grupie oraz odpowiedzialności za podejmowane działania.
7. Kształtowanie postaw społecznych opartych na poszanowaniu prawa każdego człowieka do odmienności poglądów – wyboru dróg życiowych i kreatywnego myślenia. Uwrażliwienie na uczucia innych osób. Podnoszenie jakości edukacji włączającej i umiejętności pracy z zespołem zróżnicowanym.
8. Promowanie zdrowego trybu życia – kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych; wspieranie aktywności fizycznej, zachęcanie do czynnego i kreatywnego spędzania wolnego czasu.
9. Wychowanie do wartości; wychowanie zmierzające do osiągnięcia ludzkiej dojrzałości poprzez kształtowanie postaw ukierunkowanych na prawdę, dobro i piękno, uzdalniających do odpowiedzialnych decyzji.
10. Wspomaganie wychowawczej roli rodziny przez właściwą organizację i realizację zajęć w V Ogrodzie Jordanowskim.
11. Tworzenie warunków mających na celu dbałość o ochronę i wzmacnianie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
12. Realizacja zadań wynikających z wniosków z ewaluacji wewnętrznej w roku szkolnym 2024/2025.

V. Realizacja programu wychowawczo-profilaktycznego odbywa się poprzez:

1. Indywidualną pracę z wychowankiem – rozmowy z uczestnikami zajęć ukierunkowane na odkrywanie własnego potencjału, poczucia własnej wartości, optymistycznej postawy wobec siebie i innych ludzi.
2. Udział uczestników zajęć w zawodach, konkursach, imprezach.
3. Organizowanie dla środowiska lokalnego imprez oraz udział placówki w imprezach zewnętrznych. Udział w akcjach społecznych i kampaniach.
4. Organizowanie spotkań z pracownikami: policji, straży miejskiej, straży pożarnej.
5. Niezwłoczne reagowanie wszystkich pracowników placówki, rodziców, a także uczniów w sytuacji jakichkolwiek przejawów przemocy, agresji, wandalizmu oraz pojawiających się zagrożeń.
6. Pomoc w nauce dzieciom ze szczególnymi trudnościami w nauce (odrabianie zadań, zajęcia wyrównawcze).
7. Współpracę z rodzicami, poprzez angażowanie ich w życie placówki.
8. Stały kontakt z rodzicami – zwrócenie uwagi na sygnały ostrzegawcze pojawiające się w przypadku zachowań ryzykownych wśród dzieci.
9. Propagowanie tematyki prozdrowotnej i profilaktycznej: prelekcje, gazetki, plakaty, ulotki, pogadanki.
10. Promocję działań i akcji organizowanych w V Ogrodzie Jordanowskim dotyczących tematyki: bezpieczeństwa, ochrony środowiska, działania na rzecz lokalnej społeczności. Promowanie tych działań na forum lokalnym, w tym także w mediach społecznościowych. Angażowanie środowiska lokalnego do współpracy.
11. Rozmowy wychowawcze nt.: tolerancji, szacunku wobec innych kultur, poglądów, niepełnosprawności, szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu, używania narkotyków, dopalaczy i innych substancji psychoaktywnych; zasad prawidłowego komunikowania się oraz asertywności; zagrożeń cywilizacyjnych, zasad bezpieczeństwa i higieny zdrowia fizycznego oraz psychicznego.
12. Pogadanki dotyczące zdrowego stylu życia, prawidłowego odżywiania się oraz higieny osobistej.
13. Współdziałanie całej społeczności ZWPEK (uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników administracji i obsługi) w zakresie przestrzegania obowiązujących norm zachowania.
14. Rozpowszechnianie materiałów edukacyjnych dotyczących odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania z nowych mediów (gazetki, ulotki).
15. Zajęcia dla wychowanków i rodziców nt. bezpiecznego korzystania z komputera (programy, gry) i mediów społecznościowych.
16. Kontynuowanie założeń zawartych w Standardach Ochrony Małoletnich. Udostępnianie zainteresowanym rodzicom i uczniom informacji o adresach i numerach telefonów z zakresu pomocy udzielanej przez odpowiednie placówki.
17. Organizowanie stałych imprez placówki. Współpracę z placówkami partnerskimi.

VI. Spodziewane efekty:

• Wzrost poczucia bezpieczeństwa w placówce.
• Wzrost poczucia własnej wartości, odniesienie sukcesu na swoją miarę.
• Zmniejszenie ilości dzieci nie mających alternatywy dla zachowań niewłaściwych i tzw. „nic nierobienia”.
• Podniesienie poziomu świadomości uczestników na temat zagrożeń społecznych (uzależnienia, przemoc, agresja, choroby cywilizacyjne, zagrożenia ) oraz skutków zachowań ryzykownych.
• Uczniowie, ich rodzice oraz nauczyciele pracujący z uczniami znają zagrożenia wynikające z korzystania z Internetu oraz nowoczesnych technologii, także sztucznej inteligencji.
• Uczestnicy rozwijają swoje pasje i zainteresowania. Uczniowie spędzają czas wolny w sposób aktywny i akceptowalny społecznie. Angażują się w wydarzenia i organizowane rozgrywki sportowe. Spełniają się jako organizatorzy lub/i sportowcy.
• Uczestnicy prezentują odpowiednie postawy wobec siebie i innych ludzi (zasada fair play.

VII. Metody pracy:

Obserwacje, rozmowy, multimedia, warsztaty twórcze; treningi umiejętności (twórczych, sportowych, intelektualnych); gry i zabawy; konkursy; prezentacje; pogadanki; działalność organizacyjna; symulacje; pedagogizacja rodziców.

VIII. Formy pracy:

• praca indywidualna
• praca w grupach
• praca w zespołach zadaniowych

IX. Ewaluacja:

Wszystkie działania wychowawcze poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Metody i formy kontroli procesu wychowania to:

• Opinie uczestników, rodziców i nauczycieli,
• Obserwacje wychowanków w różnych sytuacjach wewnątrzplacówkowych,
• Analiza rekrutacji i frekwencji,
• Analiza sukcesów uczestników (udział w imprezach środowiskowych i ich współorganizacja, uczestnictwo w konkursach, występy artystyczne itp.).
• Analiza osiągnięć pracy twórczej, edukacyjnej i sportowej wychowanków,
• Stałe, systematyczne prowadzenie zapisów o realizacji programu w dokumentacji pedagogicznej (dzienniki poszczególnych zajęć, sprawozdania roczne), jej weryfikacja i analiza.